Po co szkolić psa?
Szczeniaka szkolimy, aby wyznaczyć mu granice zachowania. W przypadku dorosłego psa trening może dopomóc mu w akceptacji nowych warunków lub pozbyciu się lęków, a także zapewnić bezpieczeństwo. Szkolenie psa to także świetna forma spędzania wolnego czasu z pupilem, w aktywny sposób. Wpływa ona na rozwój inteligencji czworonoga i wzmacnia jego więź z opiekunem.
Kiedy należy zacząć szkolić psa?
Szkolenie i układania psa warto zacząć już w pierwszych dniach jego pobytu w domu. Ciekawe świata szczenię chętnie się uczy, dlatego pierwsze próby treningów można rozpocząć już z 8-tygodniowym psiakiem. Trening czystości, nauka chodzenia na smyczy, czy wzmacnianie prawidłowych zachowań to formy ćwiczeń, które warto zacząć jak najszybciej.
Z kolei psie przedszkole przeznaczone jest dla psów do 5 lub 6 miesiąca życia. Polecane jest ono szczególnie dla psów dominujących, które powinny jak najwcześniej przejść skuteczne szkolenie posłuszeństwa. Wskazaniem do zapisania szczeniaka do przedszkola są również zachowania lękowe oraz brak socjalizacji z innymi psami.
Awersyjne metody szkolenia
Szkolenia dla psów tzw. metodami awersyjnymi, czyli tradycyjnymi, opierają się często o karcenie fizyczne i psychiczne oraz przymus. Zwierzę wykonuje wówczas zadania, bo boi się konsekwencji nieposłuszeństwa. Takie metody przynoszą niekiedy szybkie efekty, ale mogą się odbić na psiej psychice i rzutować na późniejsze zachowania czworonoga, a nawet prowadzić do pojawienia się agresji. Szkolenie tradycyjne wywodzi się głównie ze środowiska wojskowego i oparte jest w dużym stopniu o teorię dominacji stanowiącą podłoże stosowania wobec psów niehumanitarnych metod siłowych. Bywało ono często stosowane podczas treningu owczarków niemieckich do celów wojskowych lub policyjnych.
Celem tradycyjnego szkolenia jest szybkie i bezwarunkowe wykonywanie komend. Nastawione jest ono głównie na rozwiązywanie problemów właścicieli, zwykle kosztem psa. Motywacją jest dla niego bowiem jedynie chęć uniknięcia kary. Metody te bywają skuteczne, tylko wtedy, gdy pies ma na szyi kolczatkę lub łańcuszek sprawiające mu ból przy zaciskaniu.
Metody pozytywne i behawiorystyczne
Zgodnie z metodami sformułowanymi współcześnie przez Burrhusa Frederica Skinnera – psychologa, behawiorystę - podstawą szkolenia zwierząt powinny być nagrody traktowane jako pozytywne wzmocnienie. W świetle najnowszych badań stosowanie ich przyspiesza uczenie się i rozwiązywanie problemów.
Natomiast zdaniem naukowców kary i ból prowadzą do dezorientacji, pogarszają relacje między przewodnikiem a psem i uniemożliwiają skuteczne uczenie się. Dlatego współczesne metody szkolenia opierają się na pozbawionych przemocy relacjach z psem, a także wykorzystywaniu jego naturalnych zdolności i motywacji. Zwierzę wykonuje wówczas polecenie i dostaje za to smakołyk lub zabawkę. Powoduje to, że powtarza ono pożądane zachowanie motywowane chęcią otrzymania nagrody.
Z kolei celem szkolenia metodą behawioralną jest nauczenie właściciela, dbałości o dobre samopoczucie czworonoga w codziennych sytuacjach. Nacisk kładzie ono na socjalizację, naukę chodzenia na luźnej smyczy i pracę węchową.
Podczas szkolenia pozytywnego nie wyklucza się metody karania ujemnego, polegającej na zniechęceniu psa do przejawianiu zachowania niepożądanego, np. wyprowadzania go z pokoju, kiedy skacze na gości. Innym sposobem karania jest ignorowanie czworonoga, tak by nie miał on żadnej korzyści z niewłaściwego zachowania.
Skuteczne techniki szkoleniowe
Technika naprowadzania
Technika naprowadzania polega na naprowadzaniu czworonoga gestem ręki lub innym przedmiotem do miejsca, gdzie ma się znaleźć lub sugerowanie co zrobić na daną komendę.
Technika kształtowania
Kształtowanie polega na tym, że pies sam przewiduje zachowanie, na którym opiekunowi zależy. Nie stosujemy przy nim gestów, naprowadzających a powodujemy, że zwierzak sam wpada na to, o co nam chodzi. W metodzie tej przydaje się kliker, pozwalający precyzyjnie zaznaczyć, za co pies dostaje nagrodę.
Technika wyłapywania
Wyłapywanie polega na dokładnej obserwacji psa i nagradzaniu prezentowanych przez niego pożądanych zachowań. Na przykład przy nauce czystości nagradzamy szczeniaka za załatwianie się na zewnątrz domu.
Technika naśladowania
Naśladowanie wymaga obecności drugiego psa, prezentującego zachowanie, które uczeń będzie naśladował. Z kolei metoda Do As I Do polega na tym, że czworonóg uczy się pożądanych zachowań poprzez obserwację opiekuna i powtarzanie jego gestów.
